Trabzon Varlıbaş Kime Satıldı? Küresel ve Yerel Perspektiften Bir Bakış
Şöyle bir hayal edin: Yıllardır sizin bildiğiniz, belki gönlünüzde özel bir yeri olan bir mekân bir gece ansızın el değiştiriyor — adı değişiyor, kimliği değişiyor. Bu satışı sadece bir ticari işlem olarak görmeyi reddeden, değişimin toplum ve kimlik açısından ne anlama geldiğini sorgulayan biri olarak ben şöyle başlamak isterim: Bu değişimler neden sadece “iş” değil de, bazen “kültür”, “aidiyet” ve “toplum belleği” üzerinde etkili dönüşümlere yol açar?
Satışın Özeti: Varlıbaş AVM’den Rubenis AVM’ye
Varlıbaş AVM, uzun yıllardır Trabzon Ortahisar’da bilinen ve zamanında eski bir tekel fabrikasından dönüştürülerek kentin sosyal ve ticari yaşamında yer edinmiş bir alışveriş merkeziydi. ([Mekan 360][1])
Kasım 2022’de AVM’nin mülkiyeti Rubenis Gayrimenkul Yatırım A.Ş. şirketine geçti. ([Taka Gazete][2])
Yeni sahip olan şirketin sahibi Hasan İpek olarak belirtiliyor. ([HaberTS][3])
Satışın ardından AVM’nin ismi Rubenis AVM olarak değiştirildi. Yenileme ve tadilat süreci başlatıldı. ([HaberTS][4])
Yani, kısacası: Varlıbaş AVM, Rubenis Gayrimenkul tarafından satın alındı; bugün adı Rubenis AVM.
Küresel Perspektif: AVM Satışı — Kültür, Kimlik ve Ticaretin Kesişimi
AVM’lerin el değiştirmesi, yalnızca finansal bir işlem değil. Bu, küresel olarak şehirlerin yapısının, kimliğinin, hatta toplumsal belleğinin “markalaşma” ve “yeniden yapılanma” sürecinden geçmesi demek.
Çoğu metropolde benzer değişimler görülüyor: eski fabrika, depolar, tarihî binalar AVM’ye, AVM’ler ise farklı isimlerle yeniden açılıyor. Bu dönüşüm, şehirlere “modernleşme” getirdiği kadar, yerel kimliğin yitirilmesi, “yerel hafızanın” silinmesi riskini de barındırıyor. Varlıbaş — şehirli için yılların hatırasıysa, Rubenis adını taşımaya başladığında bu hafıza silinmeye mi yüz tutuyor?
Küresel markalar, yabancı yatırımcılar, ulusal sermaye — hepsi AVM’lerde buluşuyor. Bu noktada “ticari kazanç” öncelikli oluyor; oysa bir AVM, yalnızca alışveriş değil, toplumun sosyalleştiği, sinema‑eğlence, buluşma, ortak yaşama alanı olmuş olabilir. Satış, bu “kamusal sosyal alan”ın sermayenin eline geçmesi gibi de okunabilir.
Dünyada, bu tip AVM devri/yenilemeleri sonrası yerel halkın tepkisi, kentin kültürel kimliğinin korunması isteği artıyor. Türkiye’de de benzer bir toplumsal alma tepkisi yaşanıyor olabilir — çünkü şehir sadece beton değil, anılar, aidiyet, sosyal bağlar örüyor. Varlıbaş’ın satışı, aslında bu yapının parçası değil mi?
Yerel Perspektif: Trabzon ve Toplum Üzerindeki Etkiler
Trabzon özelinde, Varlıbaş → Rubenis dönüşümü sadece kurumsal bir değişim değil.
Yerel halk, yıllardır bu AVM ile anı yaşamış: alışverişe gitmiş, sinemaya gitmiş, arkadaşlarıyla buluşmuş; çocuklar için oyun alanları, aileler için sosyalleşme alanı olmuş. Bu anlamda AVM, bir şehir belleği olarak hafızalarda. Bu kimliğin tek kalemde el değiştirmesi kolay değil.
Yeni yönetim ve tadilat iddialarıyla birlikte, üst sosyal sınıflara, modern markalara yönelik bir yeniden konumlandırma mı geliyor, yoksa halkın erişebileceği geniş tabanlı, ucuz ve erişilebilir bir alan korunacak mı? Örneğin AVM bünyesinde açılan Gross Market mağazası, “uygun fiyatlı alışveriş” vaadiyle dikkat çekiyor. ([Günebakış][5]) Bu, “elit markalar vs halk” dengesi açısından önemli bir gösterge.
Otopark, mağaza karması, yönetim tarzı değişiyor; bu da AVM’yi kullanan herkesin değil, daha çok tüketim gücü yüksek olanların önceliği olacak gibi görünüyor. Bu açıdan, erişilebilirlik ve toplumsal kapsayıcılık bir sınav veriyor.
Neden Bu Satış? Ekonomi, Sermaye ve Kentleşme Dinamikleri
Gayrimenkul yatırım ve yeniden yapılanma — birçok eski AVM, yeniden “marka” olarak konumlandırılıyor. Bu, yatırımcı için büyük kazanç; ama bu kâr, toplumsal değerlerin, yerel tarih ve kimliğin gölgesinde mi kalıyor?
Bölgenin demografik ve ekonomik yapısı, yabancı turistlerin artışı, şehirdeki alışveriş ve eğlence talepleri bu değişimi haklı çıkarıyor olabilir. Ancak bu, “kimin talepleri?” sorusunu gündeme getiriyor: Yerel halk mı, yatırımcı sermaye mi?
Küreselleşme ile birlikte yatırım/çokuluslu sermaye odaklı şehirleşme süreci, yerel/sosyal ihtiyaçları gölgede bırakabiliyor. Varlıbaş → Rubenis örneği, Türkiye’de kentleşme ve sermaye odaklı yeniden yapılanmanın yakın örneği olabilir.
Siz Ne Düşünüyorsunuz? Tartışalım…
Bir alışveriş merkezi devri — sizin için sadece eski bir bina mı, yoksa toplumsal hafızanın bir parçası mıydı? Varlıbaş’ın satışıyla birlikte o hafıza silindi mi?
“Modernleşme ve yenileme” söylemi yeterli mi? Yoksa bu, sermayenin kente ve topluma müdahalesi midir?
AVM gibi mekanlar, yalnızca ticaret değil, toplumsal sosyalleşme, aidiyet, ortak kimlik alanları olabilir. Bu alanların sermayeye devri, kentli için ne anlama geliyor?
“İyi oldu, yenilendi, ekonomi canlanır” diyenler olabilir. Peki, değişimin nimetleri gerçekten tüm topluma mi? Kimler kaybediyor?
Eğer isterseniz — okuyucu yorumlarını da içeren interaktif bir bölüm ekleyebiliriz; bu dönüşüm sizi nasıl etkiledi, hatıralarınız var mı? Gelin tartışalım — ortak hikâyelerimiz, toplu hafızamız nasıl şekilleniyor?
[1]: “VARLIBAŞ ALIŞVERİŞ MERKEZİ ORTAHİSAR TRABZON | Sanal Tur | Mekan360.com”
[2]: “İŞTE FORUM TRABZON VE VARLIBAŞ AVM GERÇEĞİ”
[3]: “Trabzon Varlıbaş AVM’nin Yeni Adı Rubenis Oldu – HaberTS”
[4]: “Trabzon Varlıbaş AVM, Rubenis AVM Oluyor! – Trabzon Haber | Son Dakika …”
[5]: “Trabzon’da Gross Market Açıldı! – Trabzon Gündemi”